بررسی و مقایسه دیدگاه های پژوهشگران علوم قرانی پیرامون مشکل اعراب قران کریم (جزءاول و دوم)

چکیده کتاب آسمانی قرآن از دیرباز مورد توجّه اندیشمندان مسلمان و حتّی غیر مسلمان بوده است و صاحب نظران در مورد جنبه های گوناگون این معجزه الهی بحث و بررسی نموده اند و نظرات مختلفی را بیان داشته اند. یکی از این جنبه ها که پژوهشگران علوم قرآنی بدان پرداخته اند، بحث درباره اعراب واژه ها و عبارت های قرآنی است که در پاره ای از این موارد، بین علما اختلاف دیدگاه وجود دارد که از آن ها با عنوان «مشکل اعراب قرآن» یا «غریب اعراب قرآن» یاد نموده اند. این تحقیق، نگاهی گذرا به پیشینه علم نحو و سیر تحوّل آن در قرن اول و دوم داشته و بیان می دارد که مهمترین علّت پیدایش علم نحو، حفظ و صیانت قرآن کریم از هرگونه لحن و اشتباه لفظی و معنوی است و بزرگان نحو در این دو قرن، برای پیشرفت و شکوفایی علم نحو‏، کتاب هایی را در این زمینه نگاشته اند از جمله: کتاب «الجامع» و «الاکمال» از «عیسی بن عمر ثقفی»، «معانی القرآن» و «مختصر النحو» از «کسایی»، «الفیصل فی النحو» از «رواسی» و... . لازم به ذکر است جامع ترین کتابی که در این زمینه نگاشته شده، «الکتاب» اثر «سیبویه» است. هم چنین نگارنده در این پژوهش سعی نموده تا برخی از آیه های مورد اختلاف پژوهشگران در جزء اول و دوم قرآن کریم را استخراج نموده و نظرات اندیشمندان علم نحو و تفسیر را در مورد آن ها بررسی نماید. از میان آرای متعدّدی که برای موارد مشکل اعراب قرآن مطرح گردیده، مشاهده شد آرایی وجود دارد که ضمن تناسب با ظاهر و معنای آیات، به دور از تقدیر و تأویل های تکلّف آمیز بوده و مورد تأیید برخی از دانشمندان بزرگ علوم قرآنی نیز می باشد که نگارنده، این آرا را به عنوان نظر برتر - با توجّه به معیارهای مطرح در علم نحو که در مقدّمه تحقیق بیان شده - انتخاب نموده است. امید است که نتایج این تحقیق بتواند راه گشای پژوهشگران علوم قرآنی و نحو باشد. واژگان کلیدی: قرآن کریم، نحو عربی، مشکل اعراب